Projectpolitiek; A fact of life

Maar waarom is er zo vaak politiek gedoe in en rondom projecten? Dat komt omdat de belangrijkste beslissingen ten aanzien van projecten altijd gaan over het toewijzen van schaarse middelen (geld, tijd, mensen, etc.). Het is steeds weer een gevecht om een kleine taart over veel bordjes te verdelen. Beslissingen over schaarse middelen gaan vaak gepaard met onderhandelen, vechten om een positie en onderhands regelen. Ook dat is een voedingsbodem voor allerlei politieke bewegingen. Marchanderen is echter nodig omdat projecten uit coalities zijn opgebouwd en deze coalities uiteenlopende doelen, waarden en gedrag hebben. Het is een fabeltje dat een projectteam een homogene groep is waarin iedereen hetzelfde doel voor ogen heeft. Projectteams zijn samengesteld uit medewerkers vanuit verschillende disciplines, die logischer wijs verschillende belangen hebben en andere nadrukken leggen binnen de scope van het project.  Coalities zijn gericht op hun eigenbelang, of anders geformuleerd: “hoe kunnen wij ervoor zorgen dat binnen het project de doelstellingen van ons / onze eigen afdeling het beste bediend worden”?

Dat alles heeft tot gevolg dat conflicten, schuivende machtsverhoudingen en tegenstrijdige belangen/agenda’s onvermijdelijk zijn in projecten, waardoor macht en politiek nodig zijn om met die conflictsituaties om te gaan. Daarnaast kan er een spanningsveld ontstaan tussen de lijn en het project. De eerste heeft – traditioneel gezien – een bestaande en gesettelde machtsverhouding, terwijl de tweede binnen en naast die verhoudingen een positie moet zien te verwerven. Zie hier de projectpolitiek in een notendop.

Projectpolitiek is dus een gegeven, ‘a fact of life’, en de vraag is hoe je politiek in en rondom projecten hanteerbaar kunt maken en de projectmanager kunt helpen bij het omgaan met deze politiek. Daarvoor hebben we een benadering ontwikkeld, die uitvoerig staat beschreven in ons nieuwste KWD-boek “Projectpolitiek”. In die benadering onderscheiden we vier invalshoeken.

1. Eerste vraag is “hoe politiek is mijn project?” Middels een vragenlijst¹ wordt het politieke gehalte van een project gescoord. Uit een steekproef van 132 projecten bleek dat circa 70% van de projecten een duidelijk politieke lading heeft. Meestal hebben deze projecten veel verschillende stakeholders met uiteenlopende belangen, en moet de projectmanager veel inspanning leveren om de juiste contacten, coalities, netwerken te mobiliseren en hebben de projectresultaten vaak ingrijpende veranderingen voor de organisatie.
2. Volgende aandachtspunt is “hoe politiek sensitief ben ik als projectmanager?” Niet elke projectmanager heeft goedwerkende politieke voelhorens. Met behulp van een vragenlijst kun je eenvoudig nagaan hoe gevoelig jij als projectmanager bent voor politiek in relatie tot je project. Uit onderzoek onder 86 projectmanagers vonden we dat het overgrote deel van hen projectpolitiek met verstand toepast en goed in staat is met politieke kwesties om te gaan.
3. De derde invalshoek concentreert zich op de vraag “welke voorkeurstijl hanteer je als projectmanager in projectpolitieke kwesties?” Welke aanpak ben jij ‘van nature’ geneigd toe te passen, en is die aanpak wel geschikt voor jouw situatie? Ook hier maken we gebruik van een vragenlijst om de voorkeursstijl te bepalen. Uit ons onderzoek bleek dat projectmanagers doorgaans geneigd zijn hun wil/aanpak “getimed” door te drukken en niet zo in zijn voor stijlen als toegeven, zoeken naar compromissen en weglopen voor problemen.
4. De vierde invalshoek combineert de resultaten van de drie andere invalshoeken. Aan de hand van ‘Best Practices’ wordt aangegeven welke aanpak in welke situatie bij welk type projectmanager de meest geschikte is. Voor meer informatie verwijzen we je naar ons boek Projectpolitiek.

Er wordt in de projectenwereld veel gepalaverd over de negatieve invloed die allerlei politieke verwikkelingen in en rondom het project hebben op een succesvolle projectuitvoering. Dit soort uitspraken zijn veelal gebaseerd op onderbuik-gevoel en worden gevoed door berichten in de media over alweer een mislukt project als gevolg van schuivende panelen als gevolg van politiek. Door meer inzicht te krijgen en je bewust te zijn van projectpolitiek kun je als projectmanager succesvol inspelen en omgaan met de politiek in en rondom jouw project(en). Maak jouw project tot een succes en laat de politiek voor jou werken.