Batenmanagement is programmamanagement

Lijkt dat niet verdacht veel op business case management? Vaak worden deze begrippen inderdaad door elkaar gehaald, maar ze zijn verschillend: business case management zorgt dat de business case up-to-date blijft bij veranderingen (binnen of buiten je project) en dat gedurende de looptijd van een project getoetst wordt of het project nog steeds gerechtvaardigd is volgens de business case, gelet op de kosten, baten en risico’s. Batenmanagement richt zich op het plannen, realiseren en incasseren van de opbrengsten (veelal na afloop van het project), en kan betrekking hebben op meerdere programma’s of projecten.

Je kunt je ook afvragen of batenmanagement niet gewoon een synoniem is voor, of onderdeel van, programmamanagement. De programmamanager moet er immers voor zorgen dat de doelstellingen en bijbehorende effecten van het programma worden gerealiseerd. Het gaat om de gewenste opbrengsten van een programma. En dat is de verantwoordelijkheid van de programmamanager, toch?

Inderdaad geldt dat bij een ‘echt’ programma, maar die zien we maar weinig in de praktijk. We komen vaak programmamanagers tegen die leiding geven aan een complexer project met deelprojecten, dus een wat steviger project of een zogenaamd multi-project. Een ‘echt’ programma is een verzameling activiteiten en projecten die in samenhang bestuurd worden om (vaak strategische) organisatiedoelen te bereiken. Het leiden van een echt programma is daarmee intuïtiever van aard dan het managen van een (multi-)project, omdat het resultaat niet alleen ‘capabilities’ omvat maar ook de implementatie van veranderingen en het realiseren van beoogde baten. Er zijn dan ook vaak meer belanghebbenden betrokken bij zowel die implementatie als het realiseren van baten. Een leverancier die zicht krijgt op de baten die voor hem gerealiseerd kunnen worden, zal zich veel eerder als een gecommitteerd partner opstellen dan een leverancier die iets levert tegen betaling.

De populariteit van batenmanagement heeft te maken met dezelfde behoeften die hebben geleid tot het ontstaan van het ‘echte’ programmamanagement. Steeds complexere veranderingen, groter ook, in dynamischere omgevingen, het besef dat vasthouden aan project- of programmaresultaat wanneer de wereld eromheen verandert niet zinvol is. Batenmanagement sluit daarbij aan, omdat het de stakeholders in de lijnorganisatie betrekt en medeverantwoordelijk maakt voor het succesvol realiseren van de veranderingen en daarmee de baten van een project (of programma).

Batenmanagement, houd het eenvoudig: denk zo expliciet mogelijk in meetbare opbrengsten, waar de diverse beschikbare methoden en modellen absoluut bij helpen, maak de juiste stakeholders daarvoor verantwoordelijk en richt de focus daarop. Een succesvol project (of programma) betekent dan niet alleen dat de verandering succesvol is opgeleverd en geïmplementeerd, maar ook dat de afgesproken baten zijn gerealiseerd en geïncasseerd!